هر چیزی که باید راجع به تفاوت RAM با ROM بدانید
آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که به چه صورت یک کامپیوتر چنین دادههای فراوان و گسترده ای را در خود بدون بروز هیچ گونه مشکلی ذخیره می کند؟ وظیفهی این کار بر عهدهی جزء سخت افزاری کامپیوتر به نام حافظه است. کامپیوتر دارای دو نوع حافظهی مختلف به نامهای RAM (مخفف عبارت Random Access Memory به معنای حافظه دسترسی تصادفی) و ROM (مخفف عبارت Read Only Memory به معنای حافظه فقط خواندنی) می باشد. شاید از دیدگاه دور تفاوت زیادی بین این دو نوع حافظه دیده نشود اما در واقع تفاوت RAM با ROM شامل موارد بسیار گسترده ای است. در ادامه با کافه آموزشگاه همراه باشید تا بررسی عمیق و جزئی تفاوت های این دو حافظه بپردازیم. اما قبل از بررسی تفاوت RAM با ROM اجازه دهید بیشتر با این دو حافظه و ویژگی های منحصر به فردشان آشنا شویم.
رم (RAM) چیست؟
RAM یکی از اشکال موقت حافظه است که به عنوان حافظه فرار یا پنهان نیز شناخته می شود. این سخت افزار، یک دستگاه محاسباتی به شمار می رود که در آن داده های مورد استفاده فعلی، سیستم عامل و برنامه های کاربردی نگهداری می شوند تا پردازشگر بتواند به سرعت به آنها دسترسی داشته باشد. این نوع حافظه، حافظهی اصلی کامپیوتر است و اطلاعات و دیتای ذخیره شده در آن با قطع منبع تغذیه دستگاه از بین خواهد رفت.
RAM هم حافظهی نوشتن است و هم خواندن؛ و این دو کار را بسیار سریعتر از سایر انواع حافظه مانند هارد HDD و درایو حالت جامد SSD انجام می دهد. بنابراین توصیه میشود داده های رایانه خود را به RAM منتقل کنید تا خواندن آن ها آسان تر شود.
RAM برای ذخیره داده های استفاده شده در زمان به اصطلاح real-time استفاده می شود و می توان داده های آن را چندین بار پاک کرد.
RAM یکی از اشکال موقت حافظه است که به عنوان حافظه فرار یا پنهان نیز شناخته می شود.
چرا به RAM حافظه فرار می گویند؟
همانطور که گفته شد نام دیگر RAM حافظه فرار است. این نامگذاری به این خاطر است که RAM داده ها، برنامه ها، دستورالعمل ها و نتایج فعلی برنامه ها را فقط تا زمانی که دستگاه به منبع تغذیه متصل باشد ذخیره می کند. درست در لحظه ای که اتصال منبع تغذیه به دستگاه قطع شود، داده ها و اطلاعات ذخیره شده در حافظه پاک خواهند شد.
- توجه داشته باشید این ویژگی فرار بودن اطلاعات ذخیره شده در RAM، یکی از اساسیترین موارد از تفاوت RAM با ROM به شمار میرود.
انواع RAM
انواع مختلف حافظه های RAM عبارت اند از:
- حافظه دسترسی تصادفی پویا یا DRAM: این نوع حافظهی RAM باید برای حفظ داده ها به صورت مداوم به روز یا رفرش شود. انجام این کار با قرار دادن داده ها در یک مدار رفرش (refresh circuit) صورت می گیرد که به طور مداوم داده ها را در هر 100 ثانیه بازنویسی (rewrite) می کند. این نسبتاً در مقایسه با SRAM کندتر است ولی انرژی کمتری مصرف خواهد کرد.
- حافظه دسترسی تصادفی ایستا یا SRAM: حافظه دسترسی تصادفی ایستا یا SRAM، حافظهی کشی (cache) است که مصرف انرژی بالای و عمری طولانی دارد. این نوع حافظهی RAM نیز به انرژی ثابت برای نگه داشتن داده ها نیازمند است، اما به رفرش کردن مستمر همانند چیزی که در DRAM اتفاق می افتد نیاز ندارد. تراشه های SRAM بدون خازن می باشند و از 6 ترانزیستور تشکیل شده اند. ترانزیستور با استفاده از قرار دادن یک موقعیت به عنوان 1 و موقعیت دیگر به عنوان 0 به عنوان سوئیچ عمل می کند. این نوع RAM دارای قابلیت دسترسی سریع می باشد.
- حافظه دسترسی تصادفی ویدئو یا VRAM: این نوع حافظهی رم که با نام حافظهی دسترسی تصادفی دینامیک چند پورتی (MPDRAM) نیز شناخته میشود، در شتابدهندههای سه بعدی و یا آداپتورهای ویدیویی کاربرد دارد. دلیل “چند پورتی” نامیدن این حافظه این است که VRAM به جای یک پورت دسترسی، دارای دو درگاه دسترسی مستقل است. این ویژگی به CPU و پردازندهی گرافیکی اجازه می دهد به واحد حافظه، به صورت همزمان دسترسی داشته باشند.
حال اجازه دهید برای بررسی تفاوت RAM با ROM ویژگی های رم را زیر ذره بین قرار دهیم.
DRAM نوعی حافظهی RAM است که باید برای حفظ داده ها به صورت مداوم به روز یا رفرش شود.
ویژگی های منحصر به فرد رم
از مهمترین ویژگی های منحصر به فرد رم می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- یک تراشهی حافظهی RAM امکان ذخیره سازی چندین گیگابایت (به طور معمول 8 گیگ) داده و اطلاعات را فراهم خواهد کرد.
- RAM برای کنترل برنامه های اساسی رایانه مانند بارگذاری و راه اندازی سیستم عامل استفاده می شود.
- رم در مقایسه با رام مصرف انرژی کمتری دارد و به این صورت عمر باتری را افزایش خواهد داد.
- چون رم هیچ قسمت متحرکی ندارد عملکردش کاملا به صورت بی صدا می باشد.
- سرعت بالای رم یکی از موارد تفاوت RAM با ROM می باشد.
- داده ها را بر روی سلول های حافظهی ترانزیستوری ذخیره می کند و به این صورت به یک منبع تغذیهی مداوم نیاز خواهد داشت.
مزایای RAM
از مهمترین مزایای RAM می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این حافظه دارای سرعت بالایی می باشد.
- اجازه می دهد هر دو عملیات نوشتن و خواندن به صورت همزمان انجام شود.
- به سیستم کامپیوتر اجازه می دهد داده ها را با سرعت بیشتری بخواند. اساساً هر مقدار که رم یک سیستم بالاتر باشد این سرعت بیشتر نیز خواهد شد.
- یک حافظهی ثابت به شمار می رود و انرژی کمتری نسبت به دیگر حافظه ها مصرف می کند.
معایب RAM
از مهمترین معایب RAM می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- RAM حافظهای موقت می باشد و همانطور که گفته شد با قطع منبع تغذیه اطلاعات پاک خواهند شد.
- اگر CPU بخواهد فقط داده ها را از رم بخواند، کندتر بودن دسترسی به داده ها از cache و register نسبت به رام، یکی از موارد تفاوت RAM با ROM می باشد.
- قسمت این نوع حافظه گران می باشد.
- دارای فضای ذخیره سازی محدودی می باشد.
حال اجازه دهید در ادامهی این مقاله، قبل از پرداختن به تفاوت RAM با ROM، با رام یا ROM نیز آشنا شویم.
اگر CPU بخواهد فقط داده ها را از رم بخواند، کندتر بودن دسترسی به داده ها از cache و register نسبت به رام، یکی از موارد تفاوت RAM با ROM می باشد.
رام چیست؟
ROM یا حافظهی فقط خواندنی نوعی سخت افزار ذخیرهسازی در رایانه می باشد که حاوی دادههای غیر فرار و دائمی است. معمولاً فقط داده های این نوع حافظه را میتوان فقط خواند، و نمی توان نوشت.
این نوع حافظه، توسط سازنده، در زمان طراحی شدن دستگاه تعیین خواهد شد و کاربر توانایی بازنویسی آن را ندارد. ROM شامل نوعی برنامه نویسی می باشد که به رایانه اجازه خواهد داد هر بار که روشن می شود، بازسازی (regenerate) یا راه اندازی (start up) شود. در اینجا اطلاعات یا داده ها دست نخورده باقی خواهند ماند حتی هنگامی که منبع تغذیهی دستگاه خاموش می باشد.
از آنجایی که این حافظه نوعی حافظهی دائمی شناخته می شود، هنگامی که اطلاعات بر روی تراشهی آن نوشته می شود، نمی توان دیگر آنها را حذف کرد. به زبانی دیگر داده های موجود در ROM قابلیت پاک شدن ندارند.
هر رایانه ای تقریباً دارای مقدار کوچکی حافظهی ROM است که حاوی فریمور (firmware) راه اندازی یا start-up است. این فریمور بوت، سیستم BIOS یا ورودی/خروجی پایه نامیده می شود. این نرمافزار شامل کدهایی می باشد که فرآیندهای راهاندازی یا به اصطلاح boot-up رایانه را فرمان می دهد. مانند اجرای پروسهی عیبیابی سختافزار و یا بارگذاری سیستم عامل در حافظهی RAM.
حافظهی رام در کنسول های بازی نیز مورد استفاده قرار می گیرد و به سیستم، اجازهی اجرای بازی های مختلف را می دهد. علاوه بر این، ROM در ذخیره سازی نوری (optical storage)، از جمله انواع مختلف CD ها، مانند CD-RW و CD-ROM نیز استفاده می شود. ROM ها را اغلب در ماشینحسابها و دستگاههایی مانند پرینترهای لیزری که معمولاً فونت شان در ROM ذخیره میشود نیز می توان پیدا کرد.
ROM یا حافظهی فقط خواندنی، نوعی سخت افزار ذخیرهسازی در رایانه می باشد که حاوی دادههای غیر فرار و دائمی است.
انواع ROM
انواع مختلف حافظه های ROM عبارت اند از:
- حافظه فقط خواندنی ماسک شده یا MROM: این نوع حافظه نوع اصلی حافظهی رام به شمار می آید که فقط قابلیت خواندن را ارائه می دهد. به همین خاطر نمی توان در این واحد حافظه تغییری ایجاد کرد.
- حافظه فقط خواندنی قابل برنامه ریزی یا PROM: این حافظه به دست کاربر تنها یک بار قابلیت ویرایش دارد.
- حافظه فقط خواندنی قابل برنامه ریزی قابل پاک کردن یا EPROM: این نوع حافظهی ROM به صورتی طراحی شده که در صورت قرار داده شدن برای چیزی در حدود 40 دقیقه در معرض نور فرابنفش، داده هایش پاک خواهد شد.
- حافظه فقط خواندنی قابل برنامه ریزی با قابلیت پاک شدن الکتریکی یا EEPROM: حافظهی EEPROM را می توان به صورت الکتریکی برنامه ریزی و پاک کرد. تقریباً چیزی حدود 10000 بار می توان این کار را انجام داد.
ویژگی های منحصر به فرد ROM
از مهمترین ویژگی های منحصر به فرد رام می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- نیازی به رفرش کردن ندارد و حافظهی ثابتی است.
- معمولا ROM در فرآیند راه اندازی هر نوع کامپیوتر مدرنی مورد استفاده قرار می گیرد.
- تا چندین مگابایت (4 تا 8)، ROM می تواند در هر تراشهی خود داده ذخیره کند.
- داده ها را به شکلی دائمی ذخیره می کند و از این رو در بررسی تفاوت RAM با ROM می توان گفت رام قابل اطمینان تر است.
مزایای رام
از مهمترین مزایای ROM می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ROM حافظه ای دائمی می باشد یعنی همانطور که گفته شد اطلاعات حتی هنگامی که منبع تغذیه قطع شود نیز حفظ خواهند شد.
- به سیستم عامل در بوت شدن کمک می کند.
- نیازی به رفرش مداوم ندارد.
- یکی دیگر از موارد تفاوت RAM با ROM، قیمت پایین رام است.
معمولا ROM در فرآیند راه اندازی هر نوع کامپیوتر مدرنی مورد استفاده قرار می گیرد.
معایب رام
از مهمترین معایب ROM می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فقط داده ها را می خواند و توانایی نوشتن ندارد.
- سرعت پایینی دارد.
بررسی دقیق تفاوت RAM با ROM
مهمترین مواردی که در ارتباط با تفاوت RAM با ROM می توان به آن ها اشاره کرد در جدول زیر خلاصه شده:
RAM | ROM |
نوع ذخیره سازی در ROM فرار است به این معنا که با قطع منبع، داده ها پاک خواهند شد. | داده ها در ROM دست نخورده باقی خواهند ماند و قطع منبع مشکلی برایشان ایجاد نمی کند. |
RAM هم خواندن و هم نوشتن داده ها را می تواند انجام دهد. | ROM می تواند فقط عملیات خواندن داده ها را انجام دهد. |
CPU به داده های موجود در RAM دسترسی دارد. | CPU نمی تواند به داده های موجود در ROM دسترسی داشته باشد. |
سرعت بالا. | سرعت نسبتا کمتر. |
هزینه زیاد. | هزینه کمتر. |
اندازه تراشه بزرگ است. | اندازه تراشه کوچکتر است. |
ظرفیت ذخیره سازی بالاتر. | ظرفیت ذخیره سازی کمتر. |
یکی از تفاوت های رم با رام ظرفیت ذخیره سازی بالاتر رام است.
سخن آخر
ما در این مقاله سعی کردیم با صحبت راجع به نحوهی عملکرد، ویژگی های منحصر به فرد و معایب و مزایا به بررسی تفاوت RAM با ROM بپردازیم. اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر راجع به این دو نوع حافظه و یا حافظه های دیگر، نحوهی دقیق کارکرد، نحوهی اتصال، تعمیر و دیگر موضوعات مربوط به آن ها می باشید، می توانید در دوره های تخصصی علمی-آموزشی-کاربردی کافه آموزشگاه شرکت کنید.
کافه آموزشگاه که مجری برگزاری دوره های تخصصی تعمیرات و کنترل ابزار دقیق و الکترونیک می باشد، دوره های آموزش تعمیرات موبایل، آموزش برق ساختمان، آموزش plc و دیگر هشتاد دوره تخصصی خود را تحت نظارت سازمان فنی حرفه ای و بصورت عملی در کارگاههای کاملاً مجهز ارائه می کند. از مهمترین ویژگی این دوره ها می توان به این موضوع اشاره کرد که مهم نیست اگر شاغل می باشید و یا وقت اضافی ندارید، شما می توانید از ساعت 9 صبح تا 9 شب هر روز، حتی در روز های پنجشنبه و جمعه، هر زمانی که بخواهید در کلاس ها شرکت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوهی برگزاری این دوره ها و دریافت مشاورهی رایگان، با شمارهی 02188949711 تماس حاصل نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید