رایزر چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

افراد علاقمند به تاسیسات ساختمان حتما کلمه رایزر را شنیده اند. در پاسخ به این سوال که رایزر چیست باید گفت که در لوله کشی و تاسیسات ساختمان ها هر لوله ای که به صورت عمودی و در راستای ساختمان مورد استفاده قرار گرفته باشد، رایزر می نامند. معمولا رایزر ها به دو شکل در ساختمان ها نصب و مورد استفاده قرار می گیرند. یک رایزر به عنوان محل عبور تاسیسات الکتریکال و دیگری برای عبور تاسیسات مکانیکال مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین با توجه به اشاره ای که به نوع نصب رایزر ها شد، می توان کاربرد آن را در دو گروه دسته بندی کرد. اما اگر بخواهیم به طور کلی در رابطه با کاربرد های آن صحبت کنیم، می توانیم به مواردی همچون لوله های فاضلاب، اتصالات لوله های آب، اتصالات لوله گاز، لوله های تهویه، هواکش، مدار گرمایش و سرمایش ساختمان، مکش چاه، مکش حوضه آبریز ساختمان، لوله آبیاری بارانی، لوله آبیاری کشاورزی، سیستم مخابراتی ساختمان و کابل برق اشاره داشته باشیم.

رایزر چیست و انواع آن کدامند؟

پرداختن به انواع رایزر ها می تواند در پاسخ به سوال رایزر چیست کمک کننده باشد. در بررسی انواع رایزر ها به موارد متعددی می توان اشاره نمود. اما ما برای کوتاه شدن سخن در این مقاله تاسیسات الکتریکی را به برق کشی ساختمان و تاسیسات مکانیکی را به لوله کشی آب و فاضلاب ساختمان محدود نموده ایم.

1_ رایزر آب: در رابطه با اجزای رایزر های آب باید گفت که یک شبکه توزیع اصلی برای آن در نظر گرفته شده است که وظیفه ی آن انتقال آب ورودی به لوله های منشعب شده می باشد. این کار با کمترین فشار انجام می شود. به عبارت دیگر، لوله اصلی در نظر گرفته شده در این رایزر ها وظیفه انتقال آب به تمام لوله های منشعب شده را دارد.

2_ رایزر فاضلاب: در ادامه سوال رایزر چیست و انواع آن باید به بررسی رایزر فاضلاب پرداخت. این رایزر برای لوله های آشپزخانه، لوله های حمام و همچنین لوله های سرویس های بهداشتی در نظر گرفته می شود. البته برای هر یک از این موارد یک رایزر جداگانه در نظر گرفته شده است. این رایزر ها در طول ساختمان کشیده شده و با اتصال انشعاب های مختلف در هر طبقه، سرانجام به چاه اصلی متصل می شوند. قطر این نوع لوله ها باید در قسمت های پایینی بیشتر باشد، تا بتواند پساب همه ی طبقات را جمع کرده و به چاه منتقل نماید.

موارد ذکر شده، رایزر های مربوط به تاسیسات مکانیکی ساختمان بود. در رابطه با رایزر های تاسیسات الکتریکی در ادامه به صورت مفصل بحث خواهیم نمود.

رایزر چیست و نحوه عملکرد آن در تاسیسات الکتریکال

همان طور که در پاسخ به سوال رایزر چیست گفته شد، یکی از انواع رایزر ها رایزر تاسیسات الکتریکال می باشد. این رایزر که مربوط به برق ساختمان است، از دو بخش مجزا تشکیل شده است. این دو بخش شامل رایزر جریان قوی و جریان ضعیف می باشد.

رایزر جریان قوی: از این رایزر برای عبور کابل هایی که ولتاژ آن ها 220 ولت و حتی 380 ولت باشد، استفاده می کنند.
رایزر جریان ضعیف: این نوع رایزر ها برای عبور کابل هایی که ولتاژ در نظر گرفته شده برای آن ها کمتر از 220 ولت باشد، مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال کابل های مربوط به آیفون، تلفن، دوربین های مدار بسته، سیستم اعلان حریق و … از این نوع کابل ها می باشند.

به هنگام نصب رایزر ها باید توجه شود که فاصله این دو رایزر از یکدیگر حداقل 30 سانتی متر باشد. برای دسترسی بهتر به رایزر ها در ساختمان های چند طبقه معمولا در هر طبقه یک جعبه تقسیم در نظر گرفته می شود. این جعبه که با نام دریچه بازدید شناخته می شود، در پاگرد هر طبقه نصب شده و امکان دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر است.

جنس لوله های رایزر از چیست؟

در پاسخ به این سوال که رایزر چیست و جنس آن از چه موادی است باید گفت که معمولا جنس رایزر ها متناسب با نوع کاربرد آن ها متفاوت می باشد. جنس لوله های رایزر عبارت اند از:

آهن
گالوانیزه
یو پی وی سی
پلی اتیلن

لوله های پلی اتیلن برای انتقال آب و لوله های یو پی وی سی برای برق ساختمان مناسب می باشند. علاوه بر آن، متناسب با اتصالات رایزر ها، آن را به دو شکل فلنجی یا رزوه ای تولید می نمایند.

اهمیت استفاده از رایزر چیست — رایزر چیست و اهمیت استفاده از آن در ساختمان

نحوه قرارگیری رایزر چگونه است؟

معمولا یکی از سوالاتی که در ادامه سوال رایزر چیست ذهن هر کسی را به خود درگیر می کند، نحوه قرارگیری رایزر ها می باشد. در این رابطه باید گفت: رایزر ها در وسط دیوار داخلی قرار می گیرند. رایزر ها به هر صورتی که نصب شوند، لازم است از رایزر های دیگر موجود در ساختمان محافظت شوند. برای مثال رایزر آب و رایزر فاضلاب را باید از یکدیگر محافظت کرد. چرا که در غیر این صورت امکان ادغام آن ها وجود دارد.

علاوه بر آن، در پاسخ به سوال رایزر چیست و اصول طراحی آن باید گفت: رایزر آب و رایزر برق باید از یکدیگر محافظت شوند. توجه نمایید که این دو رایزر باید به صورت کاملا جداگانه از هم نصب شوند. چرا که در غیر این صورت امکان برخورد آن ها و خطر برق گرفتگی وجود دارد. قوانین موجود در ساختمان سازی تاکید دارد که رایزر ها به دور از چاه آسانسور و همچنین اتاقک های برق ساختمان نصب شوند. همچنین، لازم است در نصب رایزر ها شیب مناسب برای آن ها نیز در نظر گرفته شود. برای مثال از آنجایی که رایزر های آب و فاضلاب برای جابجایی آب مورد استفاده قرار می گیرند، لازم است در شیب مناسب نصب شوند.

رایزر چیست و نکات مربوط به طراحی آن کدامند؟ — نکات مربوط به طراحی رایزر کدامند؟

اصول مهم در طراحی رایزر ها

همان طور که می دانید هر نوع تاسیساتی که در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد، دارای اصولی می باشد که باید مورد توجه قرار گیرد. چرا که در غیر این صورت می تواند صدمات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. از همین رو باید گفت که رایزر ها هم از این موضوع مستثنی نبوده و دارای اصولی در طراحی می باشند.

برای پاسخ به سوال رایزر چیست و اصول طراحی آن نکته ی مهمی که باید به آن اشاره کرد تعداد انشعابات موجود در ساختمان است. طبیعی است که هر چه تعداد واحد های یک ساختمان بیشتر و متراژ واحد ها بالاتر باشد، انشعابات بیشتری در آن ساختمان مورد نیاز است. از همین رو، در چنین ساختمان هایی باید قطر رایزر ها را افزایش داد. البته محاسبات مربوط به قطر رایزر ها باید توسط مهندسین مربوطه انجام گیرد.

موضوع دیگری که در اصول طراحی رایزر ها باید به آن توجه نمود، ارتفاع ساختمان است. هر چه تعداد واحد ها افزایش یابد، ارتفاع ساختمان نیز به همان اندازه افزایش خواهد یافت. از همین رو، لازم است از رایزر هایی با قطر بیشتر استفاده نمود. در ساختمان هایی که تعداد واحد های آن بیشتر است، معمولا از چند رایزر مختلف برای تاسیسات آن استفاده می شود تا رایزر ها با یکدیگر برخورد نداشته و از بروز مشکل جلوگیری نمایند.

از جمله نکات مهم در طراحی رایزر ها می توان به نکات زیر اشاره نمود: