تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر دیجیتال

مولتی متر چیست؟ 

مولتی متر یک ابزار الکترونیکی است که برای اندازه‌گیری ولتاژ، آمپر و مقاومت در سراسر مدارها استفاده می‌شود. برای تشخیص سطوح ولتاژ، مقاومت و یا تغییرات در جریان الکتریکی، دو سیم از مولتی متر به قسمت‌های مختلف یک سیستم الکتریکی وصل می‌شود و مقدار موردنظر توسط مولتی متر نمایش داده می‌شود. که در این مقاله از کافه آموزشگاه با نحوه تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر آشنا خواهید شد.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ورود ابداعات جدید به صنعت، مولتی مترهای دیجیتال بسیار متداول شده‌اند. مولتی متر دیجیتال در تشخیص نوسانات بسیار جزئی و اندک، خوب عمل می‌کند.

مولتی متر کاربرد زیادی در صنایع و حرفه‌ها دارد. متخصصان برق، کارشناسان تعمیر وسایل برقی، تکنسین‌ها ، متخصصان IT و فناوری اطلاعات و … از جمله افرادی هستند که از مولتی متر استفاده‌ی زیادی می‌کنند. در کل، قطعات الکتریکی مختلف با روش‌های متفاوت از یکدیگر تست می‌شوند.

تست قطعات با مولتی متر دیجیتال

مولتی متر دیجیتال یا DMM  با استفاده از فناوری‌های امروزی کار می‌کند و معمولاً شامل پراب‌ها، گیره‌ها و لیدها است که ورودی‌های آن محسوب می‌شوند. این ورودی‌ها به دستگاه مورد آزمایش متصل شده و اندازه‌گیری‌های لازم را انجام می‌دهند. اندازه‌ها و مقادیر لازم بر روی صفحه‌ی نمایش مولتی متر دیجیتال آشکار می‌شوند. در اینجا به بررسی تست قطعات الکتریکی مختلف با مولتی متر دیجیتال می‌پردازیم.

تست قطعات سخت افزاری با مولتی متر

مولتی متر در همه شغل هایی که با برق سر و کار دارند مورد استفاده قرار میگیرد. که در شغل های تعمیرات سخت افزار کامپیوتر ، تعمیرات سخت افزار موبایل ، تعمیرات لوازم الکترونیکی ، تعمیرات برد های الکتریکی و… بیشترین استفاده را دارد؛ همچنین اگر که شما علاقه مند هستید به شغل های الکترونیکی میتوانید دوره های آموزشی بسیاری که در کافه آموزشگاه هست را بگذرانید و با مدرک فنی حرفه ای که میگیرید میتوانید شغل مناسب خود را داشته باشید.

تست مقاومت با مولتی متر

مقاومت یک قطعه‌ی الکترونیکی دو پایه است که در مدارهای الکترونیکی با اعمال مقاومت، شدت جریان را کنترل کرده و یا ولتاژ را کم می‌کند.

اندازه‌گیری مقاومت با مولتی متر دیجیتال، به دلیل نبودن نوسانات عقربه‌ای، بسیار آسان‌تر و سریع‌تر از اندازه‌گیری مقاومت با مولتی متر آنالوگ است.

در مبحث تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر، مراحل تست مقاومت به شرح زیر است:

1. آیتم موردنظر خود را انتخاب کنید. سپس پراب‌های مولتی متر را در سوکت‌های مربوط به خودشان قرار دهید. معمولاً سوکت‌ها برچسب‌گذاری می‌شوند و شما با خواندن عنوان سوکت متوجه کاربرد آن خواهید شد. به ‌عنوان مثال علامت اختصاری اهم (Ω) بر سوکت مخصوص خودش ثبت شده است.
2. مولتی متر را روشن کنید. سلکتور را روی اهم قرار دهید. اگر ظرفیت مقاومت برای شما مشخص باشد، سلکتور را بر روی یک رنج بالاتر از ظرفیت قطعه تنظیم کنید. در صورت مشخص نبودن ظرفیت مقاومت قطعه، سلکتور را روی کمترین رنج موجود قرار دهید.
3. دو پراب مولتی متر را به دو سر مقاومت (پایه‌های مقاومت) متصل کرده و صفحه‌ی نمایش مولتی متر را بررسی کنید. اگر رنج مقاومت مولتی متر درست تنظیم شده باشد، میزان مقاومت نشان داده می‌شود. در صورتی که هیچ عددی بر روی صفحه نمایش آشکار نشود، سلکتور را روی یک رنج بالاتر تنظیم کنید و تست را دوباره انجام دهید. این کار را تا جایی ادامه دهید که در یکی از رنج‌ها، مقاومت قطعه مشخص شود.

تست فیوز با مولتی متر

فیوز یک ابزار حفاظتی است که مدارهای الکترونیکی را از آسیب‌های افزایش ناگهانی جریان در امان نگه می‌دارد. اگر جریان با شدت بالا و غیرمجاز وارد فیوز شود، فیوز با قطع جریان الکتریکی مانع بروز خرابی خواهد شد.

در مبحث تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر، مراحل تست فیوز به شرح زیر است:

1. در ابتدای امر، باید از خاموش بودن دستگاهی که فیوز به آن متصل است، اطمینان کامل حاصل کنید. سپس فیوز را به آرامی و با رعایت اصول، از دستگاه جدا کنید.
2. مولتی متر را روشن کنید. مولتی متر می‌بایست روی اندازه‌گیری جریان تنظیم شود. سلکتور را روی علامت پنج خط منحنی عمودی قرار دهید.
3. پراب‌ها را به دو سر فیوز متصل کنید.
4. اگر عددی که مولتی متر بعد از اتصال پراب‌ها نشان می‌دهد، با تعویض کردن جای پراب‌ها تغییر نکند، فیوز شما کاملاً سالم است. در صورتی که عبارت no و یا LO روی نمایشگر مولتی متر ظاهر شود، فیوز سوخته است و باید تعویض شود.

تست لامپ با مولتی متر

لامپ‌های رشته‌ای در ساخت خودرو و … بسیار کاربردی هستند. در این لامپ‌ها جریان الکتریکی از رشته نازک تنگستن عبور کرده و آن را به شدت داغ می‌کند. دلیل داغ و نورانی شدن این رشته‌ی تنگستن، مقاومت نسبتاً زیاد آن است.

 مراحل تست لامپ به شرح زیر است:

1. برای تست لامپ بهتر از مقاومت اهمی آن تست شود. به همین دلیل در ابتدا سلکتور را روی علامت اهم قرار دهید.
2. رنج ولتاژ را روی 200 ولت قرار دهید.
3. برای تست لامپ از بین دو حالت AC و DC حالت AC را انتخاب کنید.
4. لید مشکی را به پورت COM و لید قرمز را به پورت mAVΩ متصل کنید.
5. پراب‌ها را به پایین و کنار محفظه‌ی فلزی لامپ متصل کرده و اندازه‌گیری‌ها را بخوانید.

 تست دیود با مولتی متر 

دیود یک قطعه‌ی الکترونیکی دو سر است که تنها در یک جهت، جریان الکتریکی را از خود عبور داده و اگر در جهتی خلاف جهت مستقیم خود در مدار قرار گیرد، مقاومت بسیار بالایی را از خود نشان می‌دهد.

برای تست دیود با مولتی متر دو حالت وجود دارد. حالت دیود و حالت مقاومت. بهترین حالت برای تست دیود با مولتی متر حالت دیود است. زیرا در این حالت ویژگی‌های خاص دیود بیشتر پردازش می‌شوند. در این حالت، دیود در بایاس مستقیم  قرار گرفته  و افت ولتاژ آن با مولتی متر سنجیده می‌شود. بایاس مستقیم به این معناست که قطب + دیود به قطب + منبع ولتاژ و قطب – دیود به قطب – منبع ولتاژ وصل شود. در مبحث تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر، مراحل تست دیود به شرح زیر است:

1. سلکتور را روی حالت دیود قرار دهید. پراب قرمز به سر آند و پراب مشکی را به سر کاتد دیود متصل کنید. سر کاتد دیود با یک نوار سفید مشخص شده است.اگر مقدار ولتاژی که مولتی متر نشان می‌دهد بین 0.6 تا 0.7 (برای دیود سیلیکونی) و یا بین 0.25 تا 0.3 (برای دیود ژرمانیوم) باشد، دیود سالم و بی‌نقص است.
2. جای پراب‌ها را با یکدیگر عوض کنید. پراب قرمز را به سر کاتد و پراب مشکی را به سر آند دیود متصل کنید. با این کار دیود را در حالت بایاس معکوس قرار دادید. در صورت سالم بودن دیود، مولتی متر باید مقادیر OL یا 1 را نشان دهد که به معنای عبور نکردن جریان از دیود است.

تست خازن با مولتی متر

خازن یک وسیله الکتریکی است که انرژی و بار الکتریکی را در خود ذخیره می‌کند.

در مبحث تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر، مراحل تست خازن در حالت مقاومت (اهم Ω) به شرح زیر است:

1. ابتدا از تخلیه شدن کامل خازن اطمینان حاصل کنید.
2. حداقل مقاومت مولتی متر را روی kΩ 1 تنظیم کنید.
3. پراب مثبت مولتی متر را به پایانه‌ی مثبت خازن و پراب منفی را به پایانه‌ی منفی خازن متصل کنید.
4. بر روی نمایشگر مولتی متر اعدادی به مدت یک ثانیه ظاهر شده و بلافاصله OL (بی‌نهایت ∞) نشان داده می‌شود. اگر این اعداد متناوباً با یکدیگر همخوانی داشته باشند، خازن سالم است. در غیر این صورت خازن خراب شده است.

تست ترانزیستور با مولتی متر

ترانزیستور یک قطعه‌ی الکتریکی بسیار مهم در مدار است که سیگنال‌ها را تقویت و یا قطع و وصل می‌کند.

مراحل تست ترانزیستور به شرح زیر است:

1. ترانزیستور مورد آزمایش را از مدار خارج کرده و اتصال آن را با منبع تغذیه‌اش قطع کنید. اگر در مدار خازن وجود دارد، تمام خازن‌ها را با اتصال کوتاه سیم خازن تخلیه کنید.
2. سلکتور را روی حالت دیود قرار داده و پراب‌های مثبت و منفی را متصل کنید.
3. پایه‌های ترانزیستور را نام‌گذاری کنید.برای مثال پایه‌های A,B,C
4. اعدادی که در هنگام تست ترانزیستور در حالت دیود نمایش داده می‌شوند، همواره باید در محدوده‌ی 200 تا 900 و یا 0.200 تا 0.900 باشند. اگر عددی خارج از این محدوده به دست آمد به این معناست که پایه اشتباه است. پراب منفی (مشکی) را به پایه‌ی A و پراب مثبت (قرمز) را به پایه‌ی B متصل کنید. مادامی که نمایشگر OL را نشان می‌دهد، به جواب مورد نظر نرسیده‌اید. سپس جایگاه پراب‌ها را با یکدیگر تعویض کنید. اگر در نمایشگر عددی در محدوده‌ی مذکور ظاهر شد(برای مثال 0.720)، یکی از پراب‌ها را در جای خود ثابت نگه داشته و پراب دیگر را به پایه‌ی C متصل کنید. اگر عددی ظاهر شد پایه‌ی بیس مشخص می‌شود در غیر این صورت پراب جابه‌جا شده را به جایگاه اول خود بازگردانده و پراب ثابت مانده را به پایه‌ی C متصل کنید تا عددی (برای مثال0.713) مشاهده شود.
5. پایه‌ای که پراب بر روی آن ثابت ماند پایه‌ای بیس است. پایه‌ای که با اتصال پراب به آن عدد کوچک‌تر ظاهر می‌شود پایه‌ای کلکتور بوده و پایه‌ای که با اتصال پراب به آن عدد بزرگ‌تر ظاهر می‌شود پایه‌ای امیتر است.
6. پس از یافتن نوع پایه‌های ترانزیستور، تست سلامت آن بسیار آسان است. اگر این دو عدد به دست آمده بزرگ‌تر از 400 و یا 0.400 باشند ترانزیستور سالم بوده و در غیر این صورت ترانزیستور ضعیف و یا معیوب است.

تست رله با مولتی متر

رله نوعی کلید الکتریکی است که بسیار سریع و با هدایت یک مدار الکتریکی مجزا عمل می‌کند.

در مبحث تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر، مراحل تست رله به شرح زیر است:

1. رله را از مدار و یا دستگاه خارج کنید.
2. مولتی متر را در حالت مقاومت (Resistance Measurement) قرار داده و رنج آن را در حداقل محدوده‌ی Ω200 تنظیم کنید.
3. پرابها را به پایانه‌های سیم‌پیچ رله متصل کنید. وقتی مولتی متر به یک رله‌ی سالم متصل باشد اعدادی مابین 40 تا 120 اهم را نشان می‌دهد. در غیر این صورت رله خراب است و باید تعویض شود.

کافه آموزشگاه 

کافه آموزشگاه مجری آموزش سازمان فنی حرفه ای کشور است، که دوره های آموزشی تعمیرات موبایل، برق ساختمان، هوشمند سازی ساختمان، نصب دوربین مداربسته و … را به صورت تخصصی برگزار میکند شما بعد از گزراندن هر دوره در کافه آموزشگاه به سازمان فنی حرفه ای کشور معرفی می شوید و مدرک فنی حرفه ای مربوطه به رشته خود را دریافت میکنید. برای شرکت در دوره های کافه آموزشگاه میتوانید با شماره 02188949711 تماس و از مشاوره آموزشی رایگان کافه آموزشگاه بهرمند شوید.