ترتیب 5 سیم تیر برق

در این مقاله از سری مقالات آموزشی تخصصی برق کافه آموزشگاه قصد داریم با ترتیب قرارگیری ۵ سیم تیر برق آشنا شویم. هنگام کابل کشی بین تیرهای برق باید سیم‌ها بر اساس اصول خاصی قرار بگیرند. در ادامه مقاله به تفصیل با سیم کشی تیرهای برق آشنا خواهیم شد.

آشنایی با سیم تیر برق

در خیابان‌ها تیرهایی از جنس چوبی یا بتنی برای کابل کشی و انتقال برق قرار می‌گیرند که به آنها تیر برق می‌گویند. تیرهای برق از خطوط قدرت، چراغ‌ها، کابل‌ها، ترانسفورماتورها و غیره نگهداری می‌کنند. برای اینکه کابل‌ها از سطح زمین بالاتر باشند و برق کم ولتاژ به راحتی انتقال یابد از تیرهای برق استفاده می‌شود. مهم‌ترین مزیت کاربرد تیر برق استفاده از یک عایق رایگان به اسم هوا است. بنابراین انتقال برق با کمک تیر برق به یکی از رایج‌ترین و کم هزینه‌ترین راه‌ها تبدیل شده است.

در حالت کلی برق مصرفی که از پریز خارج می‌شود ۲۲۰ ولت و شامل فاز و نول است. اما در کابل کشی تیرهای برق که در کوچه و خیابان دیده می‌شود ما با ۵ نوع سیم مواجه هستیم. در ادامه مقاله بررسی می‌کنیم که علت به کارگیری ۵ کابل تیر برق چیست؟

ترتیب سیم‌های تیر برق

برق خروجی از مبدا که وارد تیرهای برق می‌شود از نوع سه فاز است. این سه فاز با حروف R و S و T  نامگذاری می‌شوند. فاز اول R، فاز دوم S و سوم T نام دارد. برق سه فاز به شکل مستقیم برای کارگاه‌های صنعتی، راه‌اندازی آسانسور و غیره به کار می‌رود.

برقی که برای مصارف خانگی به کار می‌رود ترکیبی از نول و یکی از سه فاز است. سیم پنجمی که در کابل‌کشی تیرهای برق به کار می‌رود، فاز شب نام دارد. از این سیم جهت روشنایی معابر استفاده می‌کنند و نوع و ترتیب قرارگیری این سیم‌های تیر برق به دو روش قدیمی و جدید طراحی می‌شود.

تعداد سیم‌های تیر برق

5 سیم تیر برق که در کابل کشی تیرهای برق به کار می‌رود شامل: نول، سه فاز R و S و T و یک فاز شب است. در ادامه نحوه و ترتیب قرارگیری این پنج سیم را طبق طرح قدیم و جدید بررسی می‌کنیم. در طرح قدیم اولین سیم که در بالا قرار می‌گیرد سیم فاز شب است که برای روشنایی معابر کاربرد دارد. سیم‌های دوم تا چهارم فازها هستند که برای مصارف خانگی، کشاورزی و عمومی کاربرد دارند.

آخرین سیم که در پایین قرار می‌گیرد سیم نول است که فاقد برق است.مشکل اصلی که در طرح قدیم کابل کشی سیم‌های تیر برق وجود داشت، قرارگیری سیم نول در پایین بود. این سیم مسی به علت جنس فلزی که داشت برای سرقت در دسترس بود و بنابراین به علت سرقت بالای سیم نول ایده طرح جدید کابل کشی مطرح شد. در طرح جدید ترتیب قرارگیری ۵ کابل تیر برق به این صورت است که اول از همه سیم نول فاقد برق، سپس سیم فاز شب و در پایین سه سیم فاز ۱ تا ۳ قرار می‌گیرند.

 سیم ارت تیر برق

سیم ارت یا سیم اتصال به زمین یک اقدام حفاظتی جهت جلوگیری از برق گرفتگی است. در صورت بروز نشتی در مدار به وسیله اجسام رسانا احتمال انتقال آن به سطوح بیرونی وجود دارد. بنابراین هر نوع وسیله رسانه‌های برق باید به کمک سیم ارت به زمین متصل شود تا احتمال برق گرفتگی از بین برود. به طور کلی هدف از به کار بردن سیم ارت جلوگیری از برق گرفتگی و بالا بردن ضریب ایمنی مدارات الکتریکی است.

عوامل ایجاد کننده نشتی شامل گرد و غبار، پوسیدگی سطح عایق، لخت بودن قسمتی از سیم، ضربه و له شدگی است. جلوگیری از تجمع الکتریسیته ساکن در مدار، محافظت از جان انسان‌ها در برابر آتش سوزی و برق گرفتگی، جلوگیری از آسیب مدار در اثر افزایش ولتاژ و بالا بردن سطح ایمنی مدارات از دلایل مهم استفاده از سیم ارت است.

سیم‌های تیر برق

برای کابل کشی تیرها سیم تیر برق اغلب دو، سه، چهار و یا ۵ سیم در نظر گرفته می‌شود. امروزه مدل دو سیم و سه سیم کمتر به کار می‌رود و اغلب تیرهای برق بین ۴ تا ۵ سیم دارند. برای خیابان ها یا کوچه‌های بزرگ از مدل چهار سیم استفاده می‌شود. برای کوچه‌های بن بست یا کوچه‌هایی که فقط چند خانه در آنها است از مدل دو سیم یا سه سیم استفاده می‌کنند. با نگاه کردن به تعداد سیم تیر برق می‌توان تشخیص داد که کوچه بن‌بست است یا خیر؟

سیم کشی تیر برق

در طراحی سیم کشی تیرهای برق حتماً باید سه فاز اصلی شامل فاز اول، دوم و سوم که با نام‌های R و S و T مشخص می‌شوند در کابل کشی استاندارد تیر برق در نظر گرفته شوند. سیم شب که مخصوص روشنایی معابر است نیز حتماً به عنوان یک کابل اصلی در نظر گرفته می‌شود. سیم نول نیز به عنوان بالاترین سیم باید حتماً در بین تیرهای برق کشیده شود تا استاندارد رعایت شود.

سایز سیم تیر برق

سیم تیر برق بر اساس سطح ولتاژ، سایز و ساختار به چند نوع دسته‌بندی می‌شود. کابل فاصله‌دار، خود نگهدار و مفتولی مسی انواع مختلف کابل‌هایی هستند که جهت اتصال بین تیرهای برق به کار می‌روند. علاوه بر کابل بین تیرهای برق از سیم‌های هوایی یا هادی با دو نوع روکش‌دار و بدون روکش نیز استفاده می‌کنند. کابل مفتولی مسی اغلب در سایز 6*2 برای برق رسانی به خانه‌ها به کار می‌رود.

از کابل‌های خود نگهدار برای کابل کشی در فاصله‌های دور استفاده می‌کنند. این کابل‌ها روش نصب آسانی دارند. این مدل کابل سیم تیر برق در دو نوع تک فاز و سه فاز تولید می‌شود. در ایران این مدل کابل رایج است و در اغلب مکان‌ها کاربرد دارد. سایزهای پرکاربرد این مدل کابل از نوع دو رشته 16*2 و 25*2 تک فاز است. سه رشته تک فاز نیز در دو سایز 16+16*2 و 16+25*2 تولید می‌شود.

نوع دیگری از سیم تیر برق فاصله‌دار نام دارد که برای خطوط فشار متوسط ۲۰ کیلو ولت به کار می‌رود. مزیت این نوع کابل نسبت به خود نگهدار قیمت مناسب، وزن کم‌تر و انشعاب‌گیری راحت‌تر از آن است. گفتیم که علاوه بر کابل‌هایی که بین تیرهای برق کشیده شده‌اند، هادی‌هایی نیز در خطوط انتقال برق قرار می‌گیرند. یکی از انواع رایج هادی ACSR نام دارد که از تابیده شدن مفتول‌های آلومینیومی به هم ساخته می‌شود تا ایمنی بالاتر رود و اتصالی کم شود.ملاک انتخاب نوع سیم تیر برق، نوع سیم کشی است.

اگر در محلی قصد برق رسانی فشار ضعیف داشته باشند و و رنج آن بین ۲۳۰ تا ۴۰۰ ولت باشد، کابل خود نگهدار به کار می‌رود. در برق رسانی فشار متوسط بین ۲۰ یا ۳۳ کیلو ولت باید از کابل فاصله‌دار، هادی و کابل خود نگهدار مخصوص فشار متوسط استفاده کرد. برای فاصله کم و انشعاب گیری نیز کابل‌های مسی مفتولی از نوع 10*2 و 6*2 تک فاز مناسب هستند. برای مصارف قوی‌تر لازم است هادی‌های آلومینیومی به شکل تقویت شده به کار روند.

چگونه از سیم برق، برق بگیریم؟

انشعاب گرفتن از سیم تیر برق باید توسط فرد متخصص انجام شود زیرا کاری خطرناک است. اگر مستقیم از سیم برق انشعاب بگیرید، علاوه بر خطراتی مثل برق گرفتگی، آتش سوزی و قطعی از نظر قانون نیز مجرم محسوب می‌شوید. برای اتصال انشعاب به روش غیر لحیمی از روش‌های مختلفی مثل اتصال به روش مکانیسمی، سیم به سیم و پرسی برای گرفتن برق از سیم تیر برق استفاده می کنند. در روش سر به سر سیم‌ها به هم متصل می‌شوند و روشی امن محسوب نمی‌شود.

می‌توان دو سر سیم را به کمک فیش‌های مخصوص یا روش اتصال طولی به هم وصل کرد. در نهایت این روش توصیه نمی‌شود.در اتصال سیم تیر برق به روش پرسی از سه مدل کشویی، حلقه‌ای و تیغه‌ای استفاده می‌کنند. در اتصال کشویی به کمک فیش‌های نر و مادگی دو سر سیم به هم وصل می‌شوند و چندان محکم نیست. اتصال تیغه‌ای نیز بیشتر برای پیچ‌های کانکتورها به کار می‌رود و اتصال پرسی حلقه‌ای نیز فقط برای زیر پیچ‌ها مناسب است.

روش دیگر گرفتن انشعاب از سیم تیر برق روش لحیم کاری است. این مدل انشعاب گیری با کمک هویه یا حوضچه قلع انجام می‌شود. این روش نیاز به ابزار و دانش تخصصی دارد. روش قانونی و امن گرفتن انشعاب از سیم تیر برق استفاده از مفصل است. مفصل بر اساس نوع کابل انتخاب می‌شود. ابتدا قالب و محل قرارگیری مفصل‌ها را تعبیه می‌کنند و سپس کابل را به شکل مستقیم در آن می‌خوابانند. این روش توسط افراد متخصص و با توجه به جهت کابل انجام می‌پذیرد.

چگونه سیم تیر برق را قطع کنیم؟

برای قطع کردن سیم تیر برق نیاز به ابزارهای مخصوصی است. انبر مخصوص یکی از لوازم مخصوص این کار است. ابتدا باید مدار را خاموش کنید. از آنجایی که حتماً فرد متخصص برای این کار انتخاب می‌شود، بنابراین جزئیات قطع کردن که امری تخصصی است بیان نمی‌شود.

مهمترین بخش کار رعایت موارد ایمنی است. قبل از قطع کردن سیم حتماً باید از قطع، خاموشی و عدم وجود برق در جریان اطمینان حاصل کرد. هنگام این کار لازم است حتماً از محافظ چشم استفاده کرد. تیغه‌های برش حتماً باید قبل از شروع کار تیز شوند. رعایت نکات ایمنی هنگام قطع سیم تیر برق لازم و ضروری است.

سیم مسی تیر برق چند ولت است؟

سیم تیر برق بر اساس ولتاژ به چند گروه تقسیم می‌شود. کابل فشار قوی، فوق فشار قوی، فشار متوسط و فشار ضعیف. کابل فشار ضعیف سطوح ولتاژ بین ۳۰۰ تا ۷۵۰ ولت را تحمل می‌کند. در حالی که یک کابل فشار قوی ولتاژهای تا 33 کیلو ولت را حمل می‌کند و آسیب نمی‌بیند.

فاصله بین دو تیر برق چند متر است؟

ستون های تیر برق بر اساس قانون خاصی در محل نصب می‌شوند. به عنوان مثال برای سیم تیر برق ردیف ولتاژ ۶۳ کیلو ولت باید از نظر افقی ۳ متر و از نظر عمودی ۶ متر حریم در نظر گرفت. در ولتاژ ۱۳۲ کیلو ولت حریم افقی ۴.۵ متر و عمودی ۷ متر است. در ولتاژ ۲۳۰ کیلو ولت نیز حریم افقی ۶.۵ و عمودی ۸ متر در نظر گرفته می‌شود.

سیم فاز شب چیست؟

سیم تیر برق بین تیرهای برق کشیده شده است و بین ۲ تا ۵ عدد متغیر است. یکی از این سیم‌ها، سیم فاز شب نام دارد. از این سیم برای تامین انرژی روشنایی معابر استفاده می‌شود. علت نامگذاری آن هم به همین دلیل است. در طی روز این سیم فاقد جریان برق است و با غروب خورشید برق در آن جریان پیدا می‌کند و لامپ‌های تیر چراغ برق روشن می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی ترتیب ۵ سیم تیر برق پرداختیم. در دوره‌های آموزشی تخصصی مجموعه کافه آموزشگاه به صورت تئوری و عملی مباحث تخصصی برق آموزش داده می‌شوند. چنانچه علافه مند به حوزه برق ساختمان هستید میتوانید در دوره آموزش برق ساختمان درکافه آموزشگاه شرکت نمایید.

این مجموعه دارای دوره‌های تخصصی متنوعی شامل برق کشی ساختمان، تعمیر و نگهداری، نصب انواع آیفون صوتی و تصویری، راه‌اندازی شبکه سانترال و غیره می‌باشد. در پایان هر دوره مدرک فنی حرفه‌ای معتبر مخصوص ورود به بازار کار رشته برق به کارآموزان ارائه می‌گردد.

جهت مشاوره تلفنی با شماره تماس 02188949711 ارتباط بگیرید.